Hugsun um n¨¢kv?mni v¨¦la
N¨¢kv?mni me?h?ndlunar er a?allega notu? til a? meta magn framlei?slu lyfsins og b??i n¨¢kv?mni me?h?ndlunar og me?h?ndlunarvilla eru skilyr?i sem notu? eru til a? meta margfeldisme?altal me?h?ndla?s yfirbor?s. N¨¢kv?mni v¨¦la er m?ld me? ?ol og minna er gr¨¢?ugildi?, meira er n¨¢kv?mni. Verkunarvilla er tj¨¢? t?lulega og ?v¨ª st?rri ver?ur gildi?, ?v¨ª st?rri ver?ur villan. H¨¢ n¨¢kv?mni v¨¦la ???ir l¨ªtil v¨¦larvilla og ?fugt.
Alls eru 20 ?ol fr¨¢ IT01, IT0, IT1, IT2, IT3 til IT18. Me?al ?eirra er IT01 mesta n¨¢kv?mni v¨¦lar hlutans, IT18 er l?gsta n¨¢kv?mni v¨¦lar hlutans og almennt IT7 og IT8 eru mi?lungsn¨¢kv?mir v¨¦lar.
Virkar breytur sem fengin eru me? einhverju me?fer?ar¨¢?tlun ver?a ekki alveg n¨¢kv?mar. Fr¨¢ sj¨®narmi?i starfsemi hlutans, svo lengi sem me?fer?ar¨¢?tlun er innan ?ol sem ?arf vi? a? teikna hlutann, er talin a? tryggja a? me?fer?ar¨¢?tlun s¨¦ n¨¢kv?m.
G??i v¨¦lar fer eftir v¨¦larg??i hluta og samsettu g??i v¨¦lar. G??i v¨¦la hluta felur ¨ª s¨¦r tvo helstu hluta: n¨¢kv?mni v¨¦la og yfirbor?sg??i.
N¨¢kv?mni v¨¦lb¨²na?ar bendir til ?ess hversu miki? raunveruleg margfeldisme?altal (st?r?, mynd og sta?setning) v¨¦lb¨²na?ar hluta samsvarar vi?eiginlegum margfeldisme?altalum. Munurinn ¨¢ milli ?eirra er kalla?ur v¨¦larvilla. St?r? v¨¦larvilla endurspeglar n¨¢kv?mni v¨¦larinnar. ?v¨ª st?rri er villan, ?v¨ª minni er n¨¢kv?mni v¨¦la og ?v¨ª minni er villan, ?v¨ª h?rri er n¨¢kv?mni v¨¦la.
A?l?gunarme?fer?
(1) Breyta ferliskerfinu
(2) Minnka v¨¦larvillur
(3) Minnka flutningsfall ¨ª flutningske?junni
(4) Minnka t?kjakl??i
(5) Minnka ¨¢lag og vanmyndun ferliskerfisins
(6) Minnka hitasv?run ¨ª ferliskerfinu
(7) Minnka leifar ?r?sting
?st??ur fyrir ¨¢hrifum
(1) Verkunarvilla
Verkunarvilla tengist villunni sem myndast me? ?v¨ª a? nota n¨¢l?gt bla?sni?i e?a n¨¢l?gt millitengsl vi? me?h?ndlun. Vi? me?h?ndlun ver?a oft vart vi? mist?k ¨ª tengslum vi? v¨¦larb¨²na? ¨¢ ?r??um, f?rslum og fl¨®knum yfirbor?um.
Vi? me?h?ndlun er um ?a? bil me?h?ndlun almennt nota? til a? b?ta framlei?slu og efnahagsleika ¨¢ ?v¨ª r¨¢?i a? fr??ileg villa geti fylgt kr?fum um n¨¢kv?mni me?h?ndlunar.
(2) Breytingarvilla
Stillingarvilla v¨¦lart?kis v¨ªsar ¨¢ villa af v?ldum ¨®n¨¢kv??rar stillingar.
5. M?lingara?fer?
N¨¢kv?mni v¨¦la veldur mismunandi m?lingu samkv?mt mismunandi n¨¢kv?mni v¨¦la innihaldi og n¨¢kv?mni. Almennt er nokkur tegund a?fer?a:
(1) Samkv?mt ?v¨ª hvort m?ldur breyturinn er m?ld beint e?a ekki, m¨¢ skipta hann ¨ª beint m?lingu og ¨®beint m?lingu.
beint m?ling: beint m?ling ¨¢ m?ldu breytunni til a? n¨¢ m?ldu st?r?. Til d?mis m?ling me? kal¨ªper e?a samanbur?arlyfi.
?beint m?ling: M?la margfeldisme?altala sem tengjast m?ldu st?r? og n¨¢ m?ldu st?r? me? reikningu.
Au?vita? er beint m?lingur skynsamlegri en ¨®beint m?lingur erfi?ari. Almennt ?arf a? nota ¨®beinna m?lingu ?egar m?lt st?r? e?a beint m?lingu er ekki h?gt a? fulln?gja n¨¢kv?mu ??rfum.
(2) Samkv?mt ?v¨ª hvort lesgildi m?lingart?kisins er beint fyrir gildi m?ldu st?r? m¨¢ skipta ?v¨ª ¨ª heildarm?lingu og hlutfallslega m?lingu.
Heildarm?ling: Lesandi gildi birtir beint st?r? m?ldu st?r?, samkv?mt m?lingu me? vernier caliper.
Hlutfallsm?ling: Lesandi gildi bendir a?eins til afvigunar ¨¢ m?ldu st?r? mi?a? vi? hef?bundi? magn. Ef ?verm¨¢l sautsins er m?ld me? samanbur?arlyfi er nau?synlegt a ? a?laga fyrst n¨²ll sta?setningu t?kisins me? m?lisblokki og s¨ª?an m?la. M?lt gildi er munurinn ¨¢ ?verm¨¢l hli?sautsins og st?r? m?lisblokks, sem kallast hlutfallsleg m?ling. Generally speaking, the relative measurement accuracy is higher, but the measurement is more complicated.
(3) Samkv?mt ?v¨ª hvort m?lt yfirbor? kemur ¨ª snertingu vi? m?lish?fu?i? ¨¢ m?list?kinu m¨¢ skipta ?a? ¨ª m?lingu ¨¢ snertingu og m?lingu ¨¢n snertingu.
M?ling ¨¢ snertingu: M?lingarh¨¢ttur er til ?egar m?lish?fu?i? er ¨ª snertingu vi? yfirbor?i? sem snertist og hefur verkunarh¨¢tt. Ef m?lt er hluta me? m¨ªkr¨®metra.
M?ling ¨¢n snertis: M?lingarh?fu?i? kemur ekki ¨ª snertingu vi? yfirbor? m?ldu hlutans og m?ling ¨¢n snertis getur for?a? ¨¢hrif m?lingunarkrafta ¨¢ m?lingunarni?urst??ur. Til d?mis a? nota for ?aa?fer?, a?fer? til a? m?la lj¨®sbylgjutruflanir o.s.frv.
(4) Samkv?mt fj?lda breytinga sem m?ld er ¨¢ einu sinni m¨¢ skipta ?v¨ª ¨ª staka m?lingu og umtalsver?a m?lingu.
Ein m?ling: m?la hvert breytur ¨¢ pr¨®fa?ri hluta a?skili?.
Umtalsver? m?ling: M?ling umtalsver?a v¨ªsbendinga sem endurspegla vi?eigandi breytur hluta. Vi? m?lingu ?r¨¢?a me? verkf?ras?ni er h?gt a ? m?la raunverulega ?verm¨¢l ?r¨¢?sins, h¨¢lfhornsvilla og upps?fnu? ?r¨¢?am¨¢l ?r¨¢?sins a?skili?.
Umtalsver?ar m?lingar eru almennt mikill virkni og eru ¨¢rei?anlegri vi? a? tryggja breytileika hluta og eru oft notu? til a? sko?a loka?a hluta. Ein m?ling getur ¨¢kvar?a? villa ¨¢ hverjum breytum a?skili? og er almennt nota? til greiningar ¨¢ ferlum, athugunar ¨¢ ferlum og m?lingar ¨¢ ¨¢kve?num breytum.
(5) Samkv?mt hlutverki m?lingar ¨ª v¨¦larferlinu m¨¢ skipta henni ¨ª virka m?lingu og passiva m?lingu.
Virk m?ling: Verkefni? er m?lt me?an ¨¢ v¨¦lb¨²na?i stendur og ni?urst??ur eru nota?ar beint til a? stj¨®rna v¨¦lb¨²na?i hlutans og ?annig koma ¨ª veg fyrir a? ¨²rgangalyf komi fram ¨¢ r¨¦ttan t¨ªma.
Pass¨ªv m?ling: M?ling tekin eftir v¨¦lb¨²na?i verkefnisins. ?essi tegund m?linga getur a?eins ¨¢kve?i? hvort me?h?ndla?ir hlutir eru h?fir og takmarkast vi? a? finna og fjarl?gja ¨²rgangalyf.
(6) Samkv?mt ¨¢standi pr¨®fa?s hluta me?an ¨¢ m?lingarferlinu stendur m¨¢ skipta ?a? ¨ª st??ugt m?lingu og hreyfilegt m?lingu.
St??ug m?ling: m?la hlutfallslega stillingu. M?li? ?verm¨¢l me? m¨ªkr¨®metri.
Dynamic measurement: During measurement, the surface being measured moves relative to the simulated working state of the measuring head.
Me?fer?in ¨¢ hreyfanlegum m?lingum getur endurspegla? ¨¢stand hluta sem n¨¢lgast notkunarsta?num, sem er ?r¨®unarlei?beining m?lingatekninnar.