Koncepcja dok?adno?ci obr¨®bki
Dok?adno?? przetwarzania jest stosowana g?¨®wnie do stopnia produkcji produktu, a zar¨®wno dok?adno?? przetwarzania, jak i b??d przetwarzania s? terminami u?ywanymi do oceny parametr¨®w geometrycznych przetwarzanej powierzchni. Dok?adno?? obr¨®bki mierzona jest przez stopie¨½ tolerancji, a im mniejsza warto?? gatunku, tym wy?sza dok?adno??; B??d przetwarzania jest wyra?ony numerycznie, a im wi?ksza warto??, tym wi?kszy b??d. Wysoka dok?adno?? obr¨®bki oznacza ma?e b??dy obr¨®bki i odwrotnie.
Istniej? ??cznie 20 poziomy tolerancji od IT01, IT0, IT1, IT2, IT3 do IT18. W?r¨®d nich IT01 reprezentuje najwy?sz? dok?adno?? obr¨®bki cz??ci, IT18 reprezentuje najni?sz? dok?adno?? obr¨®bki cz??ci, a og¨®lnie IT7 i IT8 maj? ?redni? dok?adno?? obr¨®bki.
Rzeczywiste parametry uzyskane za pomoc? jakiejkolwiek metody obr¨®bki nie b?d? ca?kowicie dok?adne. Z punktu widzenia funkcji cz??ci, o ile b??d obr¨®bki znajduje si? w zakresie tolerancji wymaganym przez rysunek cz??ci, uwa?a si? to za zapewnienie dok?adno?ci obr¨®bki.
Jako?? maszyny zale?y od jako?ci obr¨®bki cz??ci i jako?ci monta?u maszyny. Jako?? obr¨®bki cz??ci obejmuje dwie g?¨®wne cz??ci: dok?adno?? obr¨®bki i jako?? powierzchni.
Dok?adno?? obr¨®bki mechanicznej odnosi si? do stopnia, w jakim rzeczywiste parametry geometryczne (wielko??, kszta?t i po?o?enie) obrabianej cz??ci pasuj? do idealnych parametr¨®w geometrycznych. R¨®?nica mi?dzy nimi nazywa si? b??dem obr¨®bki. Wielko?? b??du obr¨®bki odzwierciedla poziom dok?adno?ci obr¨®bki. Im wi?kszy b??d, tym ni?sza dok?adno?? obr¨®bki, a im mniejszy b??d, tym wy?sza dok?adno?? obr¨®bki.
Metoda korekty
(1) Dostosowanie systemu procesu
(2) Zmniejszenie b??d¨®w obrabiarek
(3) Zmniejszenie b??d¨®w transmisji w ?a¨½cuchu transmisji
(4) Zmniejszenie zu?ycia narz?dzi
(5) Zmniejszenie napr??e¨½ i odkszta?cenia systemu procesowego
(6) Zmniejszenie odkszta?ce¨½ termicznych w systemie procesowym
(7) Zmniejszenie napr??e¨½ resztkowych
Przyczyny skutk¨®w
(1) B??d zasady przetwarzania
B??d zasady przetwarzania odnosi si? do b??du generowanego przez u?ycie przybli?onych profili ostrza lub przybli?onych relacji transmisji do przetwarzania. B??dy zasady obr¨®bki cz?sto wyst?puj? przy obr¨®bce gwint¨®w, z?batych i z?o?onych powierzchni.
W przetwarzaniu przybli?one przetwarzanie jest zazwyczaj stosowane w celu poprawy wydajno?ci i ekonomiczno?ci na za?o?eniu, ?e b??d teoretyczny mo?e spe?ni? wymagania dok?adno?ci przetwarzania.
(2) B??d korekty
B??d regulacji obrabiarki odnosi si? do b??du spowodowanego niedok?adn? regulacj?.
5. Metoda pomiaru
Dok?adno?? obr¨®bki przyjmuje r¨®?ne metody pomiarowe zgodnie z r¨®?nymi zawarto?ciami dok?adno?ci obr¨®bki i wymaganiami dok?adno?ci. Og¨®lnie rzecz bior?c, istnieje kilka rodzaj¨®w metod:
(1) W zale?no?ci od tego, czy mierzony parametr jest mierzony bezpo?rednio, czy nie, mo?na go podzieli? na pomiar bezpo?redni i po?redni.
Pomiar bezpo?redni: bezpo?redni pomiar mierzonego parametru w celu uzyskania zmierzonego rozmiaru. Na przyk?ad pomiar za pomoc? zacisku lub por¨®wnawczego.
Pomiar po?redni: Pomiar parametr¨®w geometrycznych zwi?zanych z mierzon? wielko?ci? i uzyskanie zmierzonej wielko?ci poprzez obliczenia.
Oczywi?cie bezpo?redni pomiar jest bardziej intuicyjny, podczas gdy pomiar po?redni jest bardziej uci??liwy. Og¨®lnie rzecz bior?c, gdy mierzony rozmiar lub pomiar bezpo?redni nie mo?e spe?ni? wymaga¨½ dotycz?cych dok?adno?ci, nale?y stosowa? pomiar po?redni.
(2) W zale?no?ci od tego, czy warto?? odczytu przyrz?du pomiarowego bezpo?rednio reprezentuje warto?? mierzonej wielko?ci, mo?na j? podzieli? na pomiar bezwzgl?dny i pomiar wzgl?dny.
Pomiar bezwzgl?dny: Warto?? odczytu bezpo?rednio reprezentuje wielko?? zmierzonego wymiaru, mierzon? za pomoc? zacisku vernier.
Pomiar wzgl?dny: Warto?? odczytu reprezentuje jedynie odchylenie zmierzonej wielko?ci w stosunku do wielko?ci standardowej. W przypadku pomiaru ?rednicy wa?u za pomoc? komparatora konieczne jest najpierw dostosowanie po?o?enia zerowego przyrz?du blokiem pomiarowym, a nast?pnie pomiar. Warto?? mierzona to r¨®?nica mi?dzy ?rednic? wa?u bocznego a wielko?ci? bloku pomiarowego, kt¨®ry nazywa si? pomiarem wzgl?dnym. Og¨®lnie rzecz bior?c, wzgl?dna dok?adno?? pomiaru jest wy?sza, ale pomiar jest bardziej skomplikowany.
(3) W zale?no?ci od tego, czy mierzona powierzchnia jest w kontakcie z g?owic? pomiarow? przyrz?du pomiarowego, mo?na j? podzieli? na pomiar styku i pomiar bezstykowy.
Pomiar styku: Si?a pomiarowa wyst?puje, gdy g?owica pomiarowa jest w kontakcie z powierzchni? kontaktow? i ma dzia?anie mechaniczne. W przypadku pomiaru cz??ci mikrometrem.
Pomiar bezdotykowy: G?owica pomiarowa nie styka si? z powierzchni? mierzonej cz??ci, a pomiar bezdotykowy mo?e unikn?? wp?ywu si?y pomiarowej na wyniki pomiar¨®w. Takie jak stosowanie metody projekcji, metody zak?¨®ce¨½ fal ?wietlnych do pomiaru itp.
(4) Zgodnie z liczb? mierzonych parametr¨®w jednocze?nie, mo?na go podzieli? na pojedynczy pomiar i kompleksowy pomiar.
Pojedynczy pomiar: zmierz ka?dy parametr badanej cz??ci osobno.
Kompleksowy pomiar: Pomiar kompleksowych wska?nik¨®w odzwierciedlaj?cych istotne parametry cz??ci. Podczas pomiaru gwint¨®w za pomoc? mikroskopu narz?dziowego rzeczywist? ?rednic? skoku, b??d p¨®?k?ta profilu i kumulatywny b??d skoku gwintu mo?na mierzy? oddzielnie.
Kompleksowy pomiar ma og¨®lnie wysok? wydajno?? i jest bardziej niezawodny w zapewnieniu wymienno?ci cz??ci i jest powszechnie stosowany do kontroli gotowych cz??ci. Pojedynczy pomiar mo?e okre?li? b??d ka?dego parametru oddzielnie i jest og¨®lnie stosowany do analizy procesu, inspekcji procesu i pomiaru okre?lonych parametr¨®w.
(5) Zgodnie z rol? pomiaru w procesie obr¨®bki, mo?na go podzieli? na pomiar aktywny i pomiar bierny.
Aktywny pomiar: Przedmiot obrabiany jest mierzony podczas procesu obr¨®bki, a wyniki s? bezpo?rednio wykorzystywane do kontroli procesu obr¨®bki cz??ci, co w odpowiednim czasie zapobiega generowaniu produkt¨®w odpadowych.
Pomiar pasywny: Pomiar wykonany po obr¨®bce przedmiotu obrabianego. Ten rodzaj pomiaru mo?e jedynie okre?li?, czy przetworzone cz??ci s? kwalifikowane i ogranicza si? do wykrywania i usuwania produkt¨®w odpadowych.
(6) Zgodnie ze stanem badanej cz??ci podczas procesu pomiarowego, mo?na j? podzieli? na pomiar statyczny i pomiar dynamiczny.
Pomiar statyczny: mierz wzgl?dny spok¨®j. Zmierz ?rednic? mikrometrem.
Pomiar dynamiczny: Podczas pomiaru mierzona powierzchnia porusza si? wzgl?dem symulowanego stanu roboczego g?owicy pomiarowej.
Dynamiczna metoda pomiaru mo?e odzwierciedla? sytuacj? cz??ci zbli?aj?cych si? do stanu u?ytkowania, kt¨®ry jest kierunkiem rozwoju technologii pomiarowej.